Budowa oka

Budowa Oka

Oczy są receptorami centralnego układu nerwowego. Są zbudowane z kilku tkanek różnego rodzaju, które można podzielić na kilka części:

  • Zewnętrzną kapsułę, zawierającą twardówkę i rogówkę
  • Środkową część – układ żylny: chorioidea, ciało ciliarne (rzęskowe) i tęczówkę
  • Układ wzrokowo – nerwowy, zawierający siatkówkę z przewodnikami nerwowymi
  • Światło – przewodzący aparat, zawierający rogówkę, płyn oczny wewnętrzny, soczewkę i szkliste ciało za nim

Tęczówka oka ma podwójną budowę:

mezodermalną i ektodermę nerwową. Górny obszar tęczówki (stromalny) ma mezodermalną budowę, tylny (pigmentarny) – entodermalną. Z tylnej części wychodzą mięśnie tęczówki (sfinkter i delator źrenicy, mięśnie rzęskowe Rys. 3). Tęczówka dzieli oko na 2 części – przednią i tylną, i mieści się pomiędzy rogówką i soczewką. Peryferyczny brzeg tęczówki przekształca się w ciało ciliarne (rzęskowe, Rys. 3). Forma tęczówki jest lekko eliptyczna o średnicy (długości) 12,5 mm w poziomie i 12 mm w pionie. Średnia grubość tęczówki wynosi około 300 mcm. Tęczówka służy do ekranizacji światła, produkowania i odpływu ocznego płynu, podtrzymywaniu stałej temperatury wewnątrz oka w wyniku zmiany przestrzeni pomiędzy naczynkami krwionośnymi.

 

Ciekawe właściwości ma kolejny element oka – źrenica. Średnica źrenicy zmienia się w granicach 2 – 8 mm. Średnica w normie wynosi około 3 mm. Zmienia się z wiekiem. U dzieci jest wąska – do 2 mm, słabo reaguje na światło. W młodości wynosi około 4 mm. W starości znów się zwęża, zmniejszają się również jej możliwości adaptacyjne. Średnica źrenicy może się zmieniać w wyniku różnych czynników. Zwęża się pod wpływem światła, przy zamykaniu oczu, we śnie itp. Poszerzenie źrenicy jest wynikiem odczuć bólowych, dużego wysiłku fizycznego, pobudzenia nerwowego itp.

Tęczówka ma sporą sieć naczynek krwionośnych, mających swoistą architekturę. Arterialne drzewko wychodzi z systemu arterii ocznych, a żyły wchodzą do górnej żyły ocznej. Dwie tylne długie i 6-12 przednich krótkich ciliarnych arterii są rozgałęzione i tworzą duży pierścień arterialny. Od tego pierścienia odchodzą radialnie w kierunku źrenicy naczynka, które w obrębie 1,5 mm od źrenicy tworzą mały alternatywny pierścień na tęczówce. Wyglądają jak zębata linia, która ogranicza wewnętrzną część tęczówki od zewnętrznej i nazywa się pierścieniem autonomicznym. Od małego kółka arterialnego odchodzą cienkie naczynka, które kierują się do otworu źrenicy i tworzą pętle. Żyłki tęczówki znajdują się obok arterii, ale głębiej. Sieć nerwową tęczówki tworzą gałązki trójniczego i okoruchowego nerwu. Podstawową rolę przy innerwacji tęczówki odgrywa sympatyczny (współczulny) układ nerwowy. Badanie mikroskopijne tęczówki wykazuje jej wielowarstwowość. Górna (mezodermalna) warstwa jest podzielona na dwie: powierzchowną (I) i głęboką (II). Właściwie taka wielowarstwowość jest charakterystyczna wyłącznie dla człowieka. Początki głębszej warstwy odnaleziono tylko u małp. Powierzchniowa (mezodermalna) warstwa pokrywa tylko ciliarną (rzęskową) część tęczówki i kończy się przy pierścieniu autonomicznym. Nie przechodzi do części źrenicowej.

 

Przy bardziej dokładnym (histologicznym) badaniu każdą powierzchniową (mezodermalna) warstwę można podzielić:

  • górna część – cienka membrana wielkości kilku powierzchniowych epiteliarnych komórek
  • górna graniczna warstwa
  • warstwa naczynek krwionośnych
  • tylna graniczna warstwa
  • pierwsza pigmentowa warstwa
  • druga pigmentowa warstwa

Górna (mezodermalna) część tęczówki, a dokładniej – górna pograniczna warstwa odpowiada za kolorystykę tęczówki, która zależy od jej grubości i ilości pigmentu (melaniny). Tylna III (epidermalna) cześć tęczówki składa się z dwóch epiteliarnych pigmentowanych warstw. Ponieważ ektodermalna warstwa przykryta jest z góry mezodermalnymi warstwami, przy badaniu tęczówki widać tylko krawędź pigmentowanej warstwy ektodermalnej części (III), zwanej rąbkiem barwinkowym. (brzeg źreniczny).

Wszystkie części przodu tęczówki są dobrze widoczne przy badaniu irydologicznym.

  • Strefa źrenicy
  • Brzeg źrenicy – rąbek barwinkowy
  • Pole źrenicowe
  • Pierścień autonomiczny
  • Pole rzęskowe (pas ciliarny)
  • Brzeg rzęskowy

Podstawowymi parametrami tęczówki są: kolor, obraz i topologia.